Podstawą rozwoju turystyki aktywnej są kompleksy wodno-rekreacyjne. Elementem charakterystycznym w krajobrazie gminy jest występowanie licznych jezior pochodzenia polodowcowego i krasowego oraz stawów, z których większość wykorzystywana jest rekreacyjnie bądź gospodarczo. Biorąc pod uwagę bardzo dobrą jakość powietrza w powiązaniu z lasami, jeziora stanowią dodatkowym elementem rekreacyjnym tego regionu ekologicznego.

Elementem wyróżniającym gminę jest bogactwo jezior i stawów.

Na terenie gminy znajduje się 7 jezior polodowcowych oraz jedno jezioro przylegające do gminy:

Jezioro Czarne Sosnowickie

To zbiornik wodny o charakterze eutroficznym z dość silnie zaznaczającą się dystrofią (woda słabo przeźroczysta barwy ciemno brunatnej), jednak jest jednym z najczystrzych jezior (II klasa czystości). Jest ono bardzo głębokie (średnia głębokość wynosi 5,1 m, a maksymalna 15,6 m) o powierzchni 38,8 ha i 1968 tyś. m3 objętości wody. Jest jeziorem śródleśnym: od strony północnej i wschodniej – las brzozowo-sosnowy, a od strony południowej i zachodniej – las bagienny. Dodatkową atrakcję stanowi pobliski przylegający do południowego brzegu jeziora rezerwat przyrody „Torfowisko nad Jeziorem Czarnym”, chroniony torfowisko wysokie typu kontynentalnego. Jezioro jest stanowiskiem lęgowym dla wielu ptaków, między innymi żurawia zwyczajnego, zimorodka, świergotka polnego, słonki, dzierzby czarnoczelnej. Jezioro jest wykorzystywane rekreacyjnie. Nadleśnictwo Parczew urządziło nad jego brzegiem pole namiotowe przy piaszczystej plaży oraz liczne pomosty udostępniane wędkarzom. Wędkować mogą osoby posiadające zezwolenie wydawane przez w/w instytucję zgodnie z zasadami obowiązującymi na łowiskach specjalnych. Latem jest to miejsce wypoczynku i azylu dla całych rodzin poszukujących ciszy i spokoju.

Jezioro Skomielno / Skomelno

Jezioro eutroficzne położone w sąsiedztwie wsi Stary Orzechów. Zostało ono sztucznie ogroblowane o długości 3650 m i włączone do systemu Kanału Wieprz – Krzna jako zbiornik retencyjny o powierzchni 75 ha, w tym 17 ha wysp na środku lustra wody i 1,6 m głębokości. Maksymalna głębokość 3,2 m oraz objętości 750 tyś. m3 wody. Rośnie tu duże skupienie grzybienia białego i wywłócznika skrętoległego. Nad brzegiem jeziora rosną północne gatunki wierzb: lapońska, borówkolistna i czarniawa. Szuwary i zarośla zamieszkują ptaki tj. brzęczka, dziwania i strumieniówka. Gnieździ się tu bąk, łabędzie nieme, błotniak stawowy, trzciniak i wiele gatunków kaczek, perkoz dwuczubowy, perkoz rdzawoszyi. Ze względu na liczne stanowiska rzadkich i chronionych roślin, wyjątkowe walory faunistyczne jest to teren wskazany do objęcia ochroną rezerwatową.

Obecnie zorganizowano tam atrakcyjne łowisko szczupakowo – linowe dzierżawione przez firmę DODo Spółka z o.o. z Lublina. Przy jeziorze znajduje się chata biesiadna – grill zabudowany oraz wędzarnia. Przy jeziorze znajduje się stanica wędkarska, liczne pomosty, można też rozbić namiot, ustawić przyczepę kempingową, zaparkować samochód na parkingu strzeżonym.

Jezioro Białe Sosnowickie / Libiszowskie

Jest największym jeziorem na terenie gminy (powierzchnia 144,8 ha i objętość 2018 tyś. m3), ale jednocześnie najpłytszym (maksymalna głębokość wynosi 2,7 m, a średnia 1,3 m), o długości linii brzegowej 5426 m. Położone w miejscowości Libiszów, w dorzeczu Piwonii Północnej / Dolnej / Parczewskiej. Jest zbiornikiem zneutrofizowanym (o wodzie mętnej, zielono – szarej, z daleko posuniętym procesem zarastania), z silnie zamulonym dnem i łagodnymi, słabo zaznaczonymi zboczami (obecnie na znacznej długości – szczególnie od strony północnej, zachodniej i południowej podkreślonych ogroblowaniem). Zasilane wodami z kanału Wieprz – Krzna. Na początku XX wieku przeprowadzono prace melioracyjne umożliwiające wykorzystanie jeziora dla celów hodowlanych i włączono je w skład zespołu stawów hodowlanych „Libiszów”. Jezioro ma niedostępne brzegi, otoczone pasem trzcin i pływającym „kożuchem roślinnym”. Z tego powodu jest mało przydatne dla celów rekreacyjnych, natomiast stanowi ostoję dla wielu gatunków ptactwa między innymi czernica, cyraneczka, krakusa. Rośnie tutaj także wiele rzadkich gatunków roślin borealnych oraz największe w Polsce stanowisko wierzby borówkolistnej na pasie torfowiska przejściowego. W dnie występują torfy trzcinowo – szuwarowe o miąższości ponad 3m. W części środkowej jeziora znajdują się znacznych rozmiarów wyspy – mielizny połączone ze sobą i z brzegiem jeziora pomostem twardej roślinności wynurzonej (głównie trzciny). Od strony południowej i zachodniej z jeziorem sąsiadują stawy rybne.

Jezioro reprezentuje linowo – szczupakowy typ rybacki, wykorzystany do hodowli ryb oraz jako bardzo atrakcyjne specjalnym łowiskiem Gospodarstwa Rybackiego „Polesie”. W jego pobliżu można skorzystać z noclegu w Gospodarstwie Rybackim „Polesie” Dworek na Libiszowie oraz obejrzeć prywatną hodowle jeleni i dzików.

Jezioro Tomasznie / Tomaszne

To zbiornik oligotroficznym, eutroficznym linowo – szczupakowym o powierzchno 85,5 ha i głębokości średniej 2,4 m (maksymalna 3,1 m), 2208 tyś. m3 objętości wody oraz o 3650 m długości linii brzegowej, nazywane dawniej „Orechow” lub „Domaszne„. Naturalny akwen wodny zmieniony w ramach budowy systemu melioracyjnego Kanału Wieprz – Krzna na zbiornik retencyjny o powierzchni zalewowej 95 ha. Obecnie jezioro jest wykorzystywane jedynie jako rezerwuar wody dla kompleksu stawów w Jedlance i gospodarki rybackiej typu jeziornego (tzn. nie hodowlanej). Ponadto jezioro posiada dostępne, piaszczyste brzegi i jest wykorzystywane do celów rekreacyjnych, brak jednak kąpieliska (niemal 100% linii brzegowej porośnięte jest głównie trzciną pospolitą), połów ryb z grobli jest zabroniony. Przy północno – wschodnim brzegu jeziora znajdują się liczne działki letniskowe.

Jezioro Zagłębocze

Jest jeziorem mezotroficznym o powierzchni 59 ha i objętości 4279 tyś. m3 oraz średniej głębokości 7,3 m (maksymalna 23,3 m), jak również jest jednym z czystrzych jezior (II klasa czystości). Należy do najgłębszych jezior Pojezierza Łęczyńsko – Włodawskiego. Akwen wodny jest ze wszystkich stron osłonięty – z kierunku zachodniego i południowo-zachodniego są to olszyny rosnące w pobliżu brzegu, z pozostałych stron otacza las sosnowy. Wokół jeziora (głównie od strony południowej i zachodniej) stwierdzono obecność obwałowań związanych z nieskończonymi działaniami włączenia jeziora jako zbiornika retencyjnego do systemu Kanału Wieprz-Krzna. Jezioro jednak nie spełnia tej roli i nadal jest zasilane z wód gruntowych i opadowych. Dominującą formą użytkowania jest tu rekreacja – odbywa się na terenach przyległych od północno-wschodniego brzegu jeziora. Wokół otoczone piaszczystą plażą, dno twarde piaszczyste i o lejkowatym kształtem misy ze stromo nachylonymi zboczami ma dobre warunki do uprawiania wielu form turystyki wodnej (żeglowanie, kajakowanie, pływanie rowerem wodnym). Jezioro jest centrum turystycznym na terenie gminy z uwagi na piękne położenie jeziora oraz jego czystą wodę. Znajduje się tu Ośrodek Wypoczynkowo – Szkoleniowy z szeroką ofertą https://www.zaglebocze.pl

W sąsiedztwie jeziora we wsi Lejno i na południe od wsi zorganizowane są 3 zespoły zabudowy letniskowej oraz po południowej stronie drogi z Nowego Orzechowa do Lejna znajduje się czwarty teren zabudowy letniskowej.

Jezioro Zienkowskie

Jest zbiornikiem eutroficznym, linowo – szczupakowym oraz naturalnym przepływowym jeziorem o powierzchni 7,6 ha i 4,9 m głębokości maksymalnej (2,70 m średniej) oraz 204 tyś m3 objętości wody i 1113 m długości linii brzegowej. Położone w pobliżu wsi Zienki o mulistym dnie, brzegu stromym, piaszczystym od wschodu i podmokłym w pozostałej części. Leży na trasie rzeki Piwonii Pólnocnej na obszarze zlewni bezpośredniej jeziora znajdują się niewielkie obszary leśne. Ze względu na nieatrakcyjne z punktu widzenia turystyki warunki naturalne, tj. trudny dostęp do wody, brak kapielisk i plaży, podmokłe tereny w zlewni bezpośredniej jezioro nie zostało zagospodarowane turystycznie.

Jezioro Cycowe (Komarowskie)

Zbiornik naturalny o powierzchni 11,3 ha i 4,1 m głębokości maksymalnej (2,6 m średnia), 287 tyś m3 objętości oraz 1235 m długości linii brzegowej. Jest jeziorem eutroficznym położonym w pobliżu wsi Komarówka. Misa jeziora wypełniona naturalnym zagłębieniem w dolinie Piwonii (rzeka przepływa przez jezioro) o mulistym dnie, brzegach trudnodostępnych i otoczone podmokłymi łąkami z „kożuchem roślinnym”.

Jezioro Gumienko

Również jest naturalnym jeziorem o powierzchni 8,1 ha i 7,8 m maksymalnej głebokości (3,8 m średnia), o objętości 307 tyś. m3 i 775  m długości linii brzegowej. Pierwotnie zwane Humienic, położone wśród łąk w pobliżu wsi Lejno otoczone lasem, z dostępnym brzegiem od strony wschodniej. Jako jedyne jezioro na terenie gminy pod względem trofii i typu rybackiego ma charakter karasiowy i eutroficzne (stadium słabek eutrofizacji). Odznacza się dużą zawartością osadów dennych.